Wat is Candida en werkt een Candida-dieet?

Gereviewd door expert
Wetenschappelijk onderbouwd
1 reacties

8794 volgers

Op onze huid en in ons lichaam bevinden zich allerlei micro-organismen. Zoals bacteriën, schimmels, virussen en gisten.

Deze micro-organismen vormen samen het microbioom. Het microbioom is bij iedereen anders en net zo uniek als de vingerafdruk. 

De meeste micro-organismen zijn te vinden in de darmen, waar ze een belangrijke rol spelen bij onder andere de spijsvertering. 

Sommigen zijn gunstig, anderen niet. Onder gezonde omstandigheden houden de ‘goede’ micro-organismen de ‘slechten’ in bedwang. 

Raakt de balans zoek, dan kunnen er klachten ontstaan. Een bij de mens veel voorkomende gistsoort die tot klachten kan leiden is Candida. Er is dan sprake van een Candida infectie.

Zo’n infectie wordt vaak in verband gebracht met voeding. Een Candida-dieet zou klachten kunnen verhelpen en zelfs voorkomen. Maar of dat ook echt zo is, lees je in dit artikel.

1. Wat is Candida

Candida is een gistsoort waarvan er zo’n 150 verschillende ondersoorten bekend zijn (1).

De gist voelt zich het meest prettig in een warme en vochtige omgeving. Zoals in huidplooien en op de slijmvliezen in de mond, slokdarm, vagina en in de darmen. 

Bij gezonde mensen veroorzaakt Candida normaal gesproken geen klachten. Candida leeft dan als gast in symbiose met de mens als gastheer. Dat wil zeggen dat gast en gastheer gunstig voor elkaar zijn.


2. Wanneer wordt Candida een probleem: Candida infectie

Omstandigheden kunnen echter veranderen, waardoor Candida zich sneller gaat vermenigvuldigen. De gist wordt dan pathogeen, oftewel ziekteverwekkend.

Dit kan resulteren in een Candida infectie, ofwel candidiasis. 

Lang niet alle ondersoorten veroorzaken problemen. Dat geldt voor zo’n 15 varianten, waarvan Candida albicans de meest voorkomende boosdoener is (9). 

Wie lopen risico?

Candidiasis ontstaat vaak wanneer het immuunsysteem verzwakt is. Bij mensen met AIDS bijvoorbeeld komt vaak candidiasis voor, in de mond of slokdarm. 

Maar ook patiënten met kanker lopen risico wanneer ze chemotherapie moeten ondergaan.

Chemotherapie vernietigt namelijk niet alleen tumorcellen, maar ook andere snel groeiende weefsels. Zoals de slijmvliezen. En dat is precies waar Candida zich graag ophoudt. 

De kans op een vaginale Candida infectie is groter bij vrouwen die zwanger zijn, de pil gebruiken, of diabetes mellitus hebben. 

Ook bij ouderen en jonge kinderen komen infecties vaker voor. 

Andere factoren die je vatbaarder maken voor een infectie zijn:

Antibiotica gebruik
Onderliggende ziekten: zoals tuberculose, myxoedeem (vochtophoping in de huid), hypoparathyreoïdie (aandoening waarbij de bijschildklieren te weinig of geen bijschildklierhormoon aanmaken) en de ziekte van Addison (ontsteking in de bijnieren)
Tekorten aan bepaalde voedingsstoffen: vitamine A, B6, ijzer
Roken
Slechte zorg voor het gebit
Medische hulpmiddelen die in het lichaam zijn aangebracht: zoals intraveneuze slangetjes, katheters en hartkleppen (3, 4)

Lokale Candida infectie

Afhankelijk van de oorzaak en de locatie waar de Candida infectie optreedt, treden verschillende klachten op.

Wist je bijvoorbeeld dat luieruitslag bij baby’s een voorbeeld is van een Candida infectie? Ook een vaginale schimmelinfectie door Candida komt vrij veel voor. Of spruw, een Candida infectie in de mond. 

Een lokale infectie met Candida albicans wordt vrijwel altijd behandeld met antischimmel medicijnen. Afhankelijk van de plaats van de infectie wordt het medicijn voorgeschreven in de vorm van een zalf, drank of tabletten (3, 8).

Lokale infecties zijn over het algemeen vrij onschuldig en kunnen meestal ook goed behandeld worden. Ga bij klachten dus altijd even langs bij de huisarts.

Gegeneraliseerde of invasieve Candida infectie

In zeldzame gevallen kan Candida in het bloed terecht komen. Dit heet een gegeneraliseerde of invasieve candidiasis. Deze vorm van een Candida infectie komt voor bij ernstig zieke mensen met een sterk verminderde weerstand. 

Bijvoorbeeld bij mensen die een orgaantransplantatie hebben ondergaan, bij kankerpatiënten na een chemokuur, bij mensen met AIDS en bij patiënten met ernstige beschadigingen aan de darm. 

Maar het kan ook ontstaan als gevolg van de plaatsing van een katheter of slangetje in de bloedbaan (2). 

Een gegeneraliseerde Candida infectie is een zeldzame, maar ernstige aandoening die levensbedreigend kan zijn. 


3. Candida in de darmen

In de alternatieve geneeskunde wordt nogal eens de diagnose Candida infectie in de darmen of Candida syndroom gesteld bij:

  • Darmklachten: zoals een opgezette buik en winderigheid
  • Overige, uiteenlopende klachten: zoals extreme vermoeidheid, lage bloedsuiker (hypoglycaemie), hoofdpijn, depressiviteit, voedselintolerantie en voedselallergie. 

Hoe werkt dat dan?

Verondersteld wordt dat er disbalans is in de darmen, waardoor Candida in grotere aantallen in de darm voorkomt dan bij gezonde mensen.

De gist heeft daardoor vrij spel en gaat zich als een schimmel gedragen. Hierdoor ontstaat ingroei in de darmwand, waarna Candida via het bloed in verschillende organen terecht komt. Daar veroorzaakt het genoemde klachten. 

De reguliere geneeskunde erkent het bestaan van het Candida syndroom niet.

De aanname dat bij het Candida syndroom sprake is van verspreiding via het bloed klopt ook niet. Bij verspreiding via het bloed is immers sprake van een ernstige, levensbedreigende situatie zoals we eerder al zagen.

Wetenschappelijk bewijs?

Er is ook geen wetenschappelijk bewijs dat Candida de oorzaak is van genoemde klachten.

Sterker nog, het lijkt er op dat de hoeveelheid Candida albicans in de darmen vooral wordt bepaald door de hoeveelheid die in de mond aanwezig is. 

Hoewel de steekproef in dit onderzoek te klein is om daar een algemene conclusie uit te trekken, is er een direct verband aangetoond tussen hoe vaak deelnemers hun tanden poetsten, en de hoeveelheid Candida albicans in hun ontlasting (5).

Dat betekent dus mogelijk:

  • Poets je je tanden na iedere maaltijd →
  • Dan heb je minder Candida albicans in je mond →
  • Daardoor slik je minder Candida albicans door →
  • En belandt er minder in je darmen →
  • Hoe minder dus tot slot in je ontlasting aangetoond wordt.  

Dit zou ook kunnen verklaren waarom er in onderzoek bij muizen een positief verband is gevonden tussen het eten van veel suiker en de aanwezigheid van Candida in hun ontlasting (6). 

Candida albicans maakt bij de helft van de mensen standaard onderdeel uit van het microbioom (2). Maar het is de vraag of het er ook thuis hóórt.

Opvallend genoeg is dat vooral zo bij westerse beschavingen. In westerse beschavingen is de consumptie van geraffineerde suikers hoog (7). 

Conclusie: in alternatieve kringen wordt verondersteld dat te veel Candida in de darmen allerlei klachten kan veroorzaken. Dit is echter niet wetenschappelijk aangetoond. 


4. Wat is het Candida-dieet?

Bij een vermeende Candida infectie in de darmen wordt vaak een Candida-dieet voorgeschreven.

Niet toegestaan

In haar strengste vorm zijn de volgende producten niet toegestaan:

Granen en graanproducten: zoals brood, pasta, rijst, muesli
Suiker en suikerbevattende producten: zoals koek, snoep en chocola
Zoet fruit en vruchtensappen
Producten die allergenen bevatten. Niet alleen de bekende allergenen uit de voeding (zuivel, noten, citrusvruchten, tarwe etc.), maar ook bakkersgist (Saccharomyces cerevisiae)
Alcohol
Producten met kunstmatige toevoegingen, conserveringsmiddelen en bestrijdingsmiddelen 
Producten die gist bevatten of door vergisting (fermentatie) geproduceerd zijn

Wel toegestaan

Wat wel onderdeel uitmaakt van dit dieet:

Fruit met een laag suikergehalte: zoals bessen
Groenten
Producten met vetten en eiwitten: zoals vette vis, kip, ei, wild
Bouillon
Kruiden en smaakmakers: zoals knoflook, oregano, rozemarijn, kurkuma en gember
Shiitake paddenstoelen (maar champignons dan weer niet)

5. Kan een Candida-dieet Candida voorkomen of genezen?

Er is nooit aangetoond dat dieetadviezen effect hebben op de klachten die worden toegekend aan het Candida syndroom. 

Toch zijn er mensen die baat hebben bij een Candida-dieet.

Je kunt je afvragen of dat komt doordat een voedingspatroon dat voornamelijk bestaat uit koolhydraatarme, onbewerkte producten rijk aan gezonde vetten, eiwitten, vezels, vitamines en mineralen sowieso veel gunstige effecten heeft. 

Want daarmee:

  • Voorkom je hele hoge pieken in je bloedsuikerspiegel.
  • Normaliseert je hongergevoel, waardoor je minder trek hebt in zoetigheid.
  • Normaliseert je stoelgang, waardoor je lekkerder in je vel zit.
  • Voel je je energieker en kom of blijf je op gewicht. 

Kortom: eigenlijk precies wat het 7×7 Afslank Programma inhoudt. Wil jij ook je eetpatroon op een verantwoorde, lekkere, structurele en eenvoudige manier aanpakken? Kijk dan hier.

Het 7×7 Afslank Programma

Wil jij ook je eetpatroon op een verantwoorde, lekkere, structurele en eenvoudige manier aanpakken?

Bekijk het product

Tekst is geverifieerd door E.W. van de Griendt, Huisarts

Wat vond je van dit artikel?

  1. Yapar, N. Epidemiology and risk factors for invasive candidiasis (2014). Ther Clin Risk Manag.; 10: 95–105.
  2. Talapko, J., Juzbašić, M., Matijević, T., Pustijanac, E., Bekić, S., Kotris, I., & Škrlec, I. (2021). Candida albicans—The Virulence Factors and Clinical Manifestations of Infection. J Fungi (Basel). Feb; 7(2): 79.
  3. Arya, N.R., Rafiq, N.B. (2021). Candidiasis. In: StatPearls Publishing LLC.
  4. Kim, J., Sudbery, P. (2011). Candida albicans, a major human fungal pathogen. J Microbiol; Apr;49(2):171-7.
  5. Auchtung, T.A., Fofanova, T.Y., Stewart, C.J., Nash, A.K., Wong, M.C., Gesell, J.R., Auchtung, J.M., Ajami, N.J., & Petrosino, J.F. (2018). Investigating Colonization of the Healthy Adult Gastrointestinal Tract by Fungi. mSphere; Mar 28;3(2):e00092-18
  6. Weig, M., Werner, E., Frosch, M., & Kasper, H. (1999). Limited effect of refined carbohydrate dietary supplementation on colonization of the gastrointestinal tract of healthy subjects by Candida albicans. Am J Clin Nutr 69:1170–1173.
  7. Xu, J., & Mitchell, T.G. (2003). Clin Infect Dis; Jan 15;36(2):221-4.
  8. Maag-lever-darm stichting. Geraadpleegd mei 2021.
  9. Sanguinetti, M., Posteraro, B., & Lass-Flörl, C. (2015). Antifungal drug resistance among Candida species: mechanisms and clinical impact. Mycoses. Jun;58 Suppl 2:2-13.

Meer

Gezondheid

Deel dit bericht

Reacties (1)

Hier kan je discussiëren over dit artikel, vragen stellen en inhoudelijk iets bijdragen. Lees vooral even onze huisregels en veelgestelde vragen

  1. Goede duidelijk informatie over candida. Hartelijk dank
  2. Goede duidelijk informatie over candida. Hartelijk dank

Geef een antwoord

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Lees ook eens

Top artikel

Obstipatie: symptomen, oorzaken en behandeling

Obstipatie is een kwaal waar veel mensen regelmatig last van hebben. Het kan flink wat ongemak en (buik)pijn veroorzaken. In dit artikel lees je wat de wetenschap zegt over obstipatie en wat...

Top artikel

Snel afvallen in één week zonder jojo-effect

Snel afvallen zonder jojo-effect: weekschema’s, tips, recepten en alles wat je nodig hebt om 5, 10, 15 of 20 kilo af te vallen en eraf te houden...

Bekijk alle artikelen