Skyr is al enige tijd in het zuivelschap van de meeste supermarkten te vinden. Het lijkt een blijvertje en wordt vooral geroemd omdat het zoveel eiwit zou bevatten. Maar is dat ook zo?

Ook wordt Skyr vaak vergeleken met andere zuivelproducten, zoals (Griekse) yoghurt en kwark. Wat maakt Skyr juist uniek?  

In dit artikel zoomen we specifiek in op Skyr. Wil je meer weten over (Griekse) yoghurt of zuivelproducten? Zie dit artikel over (Griekse) yoghurt en dit overzichtsartikel over zuivel.  

1. Wat is Skyr

De oorsprong

Skyr bestaat al heel lang: de Vikingen brachten het zo’n 900 jaar geleden naar IJsland, waar het tot op de dag van vandaag een belangrijk onderdeel uitmaakt van het voedingspatroon (1). 

Skyr: yoghurt noch kwark

Skyr is een zuivelproduct. Oorspronkelijk werd voor Skyr melk van vrouwtjesschapen gebruikt, maar tegenwoordig vormt koeienmelk de basis (1).

Het wordt vaak ‘IJslandse yoghurt’ genoemd en vergeleken met kwark en (Griekse) yoghurt, omdat het dezelfde stevige textuur heeft en vergelijkbaar is in smaak.

Skyr heeft net als yoghurt gefermenteerde melk als basis. Dat betekent dat er bepaalde melkzuurbacteriën aan zijn toegevoegd, die de meeste melksuikers (lactose) omzetten in melkzuur. Dit levert een langer houdbaar product op met een dikkere structuur dan melk en een (licht)zure smaak. 

De basis van kwark is eveneens melk waaraan melkzuurbacteriën zijn toegevoegd, maar het voornaamste kenmerk is dat er daarnaast stremsel aan is toegevoegd. Kwark is dus eigenlijk heel verse kaas en daarmee dikker dan de meeste soorten yoghurt. Qua smaak is het meestal wat minder zuur dan yoghurt. 

Ook aan Skyr wordt stremsel toegevoegd: het zogenaamde ‘Skyr’-stremsel. Daardoor valt het net als kwark in de categorie verse, zachte kaas. 

Skyr heeft overeenkomsten met yoghurt en kwark, maar er zijn ook verschillen. Die hebben met name te maken hebben met verschillen in het productieproces. 

Wat maakt Skyr dan anders?

Uniek voor Skyr is het intensieve proces van indikking. Maar liefst driekwart van het vocht wordt tijdens het productieproces uit de melk onttrokken (2). Dit geeft Skyr de kenmerkende dikke structuur waarin je lepel rechtop blijft staan. 

Yoghurt en kwark zijn verkrijgbaar in vele varianten en merken, die qua zuurheid, dikte, voedingswaarde en andere eigenschappen behoorlijk kunnen verschillen (zie het artikel over yoghurt). 

Waar yoghurt en kwark variëren in de hoeveelheid vet, wordt voor Skyr standaard afgeroomde, ofwel magere melk gebruikt. Desondanks heeft het een romige smaak. Tegenwoordig bestaan er echter ook creamy varianten die wel vet bevatten, maar daarover later meer. 

2. Voedingswaarde en samenstelling

Niet alleen qua smaak en textuur, ook de voedingswaarde en samenstelling van Skyr zijn grotendeels vergelijkbaar met die van (Griekse) yoghurt en kwark. We zetten ze op een rij:

Skyr bevat weinig koolhydraten

Met slechts 4 gram per 100 gram, bevat Skyr net als (Griekse) yoghurt en kwark (3.5 – 4.5 gram per 100 gram) weinig koolhydraten.

Skyr bevat het meeste eiwit

Gemiddeld bevat Skyr per 100 gram 11 gram eiwitten (3). Daarmee is Skyr koploper vergeleken met (Griekse) yoghurt en kwark (4):

Skyr bevat nagenoeg geen vet

Waar yoghurt en kwark variëren in vetgehalte, bevat Skyr nauwelijks vet (3, 4):

Onze filosofie is overigens dat vet niet per definitie ongezond is. De hoeveelheid vet is minder bepalend voor of je aankomt of afvalt dan de hoeveelheid koolhydraten (lees daarover meer in dit artikel).

Skyr is rijk aan Calcium

Zoals de meeste zuivelproducten, is ook Skyr een goede calciumbron: met gemiddeld 133 mg per 100 gram (3), levert een portie van 150 gram zo’n 20% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid.

Skyr bevat probiotica

Skyr bevat net als yoghurt, maar bijvoorbeeld ook kefir levende melkzuurbacteriën, die een gunstig effect hebben op de darmflora.

3. De gezondheidsvoordelen

Skyr past in het rijtje van gezonde zuivelproducten en daarvan weten we dat deze onder andere een gunstige bijdrage kunnen leveren aan: 

√ Het tegengaan van botontkalking: vanwege de calcium

√ Een goede spijsvertering en gezonde darmflora: dankzij de probiotica

√ De inname van essentiële aminozuren; de bouwstenen van eiwitten

Een uitgebreidere analyse over de gezondheidsvoor- en nadelen van zuivel is in dit artikel over zuivel te lezen. 

Ook wanneer je je eiwitinname wilt boosten, bijvoorbeeld als je veel sport, is Skyr een goede optie. 

4. Is Skyr een goede keuze wanneer je wilt afvallen?

De producten die we vergeleken zijn allen laag in koolhydraten en passen daarom prima in een koolhydraatarm voedingspatroon, waarmee je kunt afvallen. Skyr, ook nog eens hoog in eiwit, vormt hierop geen uitzondering. 

Koolhydraten worden in het lichaam afgebroken tot glucose. Het hormoon insuline speelt hierbij een belangrijke rol. Wanneer je echter teveel koolhydraten binnenkrijgt, raakt dit proces verstoord. 

Onderzoek toont aan dat eiwitrijke producten met weinig koolhydraten een gunstig effect kunnen hebben op het constant houden van de bloedsuikerspiegel (5). Specifiek voor zuivelproducten maakt het daarbij niet uit of deze veel of weinig vet bevatten (6).   

Verschillende onderzoeken tonen aan dat yoghurtproducten in het algemeen (7), en specifiek zuivelproducten met een hoog eiwitgehalte (8, 9) ook een voller gevoel geven en het hongergevoel verminderen. Daarmee kunnen ze een positieve bijdrage leveren wanneer je wilt afvallen.

5. Welke varianten zijn verkrijgbaar

Qua uiterlijk, smaak, en voedingswaarde is Skyr nog het meest vergelijkbaar met magere kwark. Magere kwark is over het algemeen wel een stuk goedkoper. Wil je ter afwisseling of om extra eiwitten binnen te krijgen toch eens wat anders? 

A-merken en eigen merken

Naast de in Nederland bekendere merken heeft zo’n beetje iedere supermarktketen ook een eigen merk Skyr. Zelfs de discounter-supermarkten (Lidl, Aldi) hebben Skyr in het assortiment. Ook zijn er biologische varianten.

Veel verschillen zijn er niet tussen de meeste naturel soorten: allen zijn hoog in eiwit, vetvrij en laag in koolhydraten. Welke je het lekkerst vindt is een kwestie van smaak.

Vanzelfsprekend zijn de eigen merken meestal wel goedkoper dan de A-merken. Ook gunstiger voor de portemonnee én het milieu zijn de XL-verpakkingen.  

Creamy

Zoals gezegd is Skyr van nature vetarm, maar er bestaan ook creamy varianten met 5% vet. Deze variant is eveneens laag in koolhydraten (4 gram per 100 gram), maar boet wel iets in aan eiwit. Hoewel 9.6 gram per 100 gram nog steeds aanzienlijk is. De smaak van deze variant is iets zachter.

Smaakjes

Ook worden er varianten met smaakjes aangeboden, zoals aardbei, vanille, bosfruit, honing, aardbei-banaan, stracciatella en zelfs de wat exotischere smaken gebakken appel en crème brûlée.

Let op met smaakjes: hieraan zijn meestal suiker en/ of andere (zoet)stoffen aan toegevoegd. Beter is het om Skyr zelf te zoeten met bijvoorbeeld stukjes banaan of ander fruit. 

Lactose-vrij?

Skyr is van nature niet lactose-vrij, maar 90% wordt wel verwijderd tijdens het fermenteren en indikken. 

Er zijn wel lactose-vrije varianten, waarbij de lactose is verwijderd met behulp van het enzym lactase en een specifieke filtertechniek. Deze zijn te herkennen aan het predikaat ‘Lactose-vrij’.

Let op! Een product mag lactose-vrij heten wanneer het minder dan 0.01 lactose/100 g bevat. Deze variant is dus wel geschikt wanneer je lactose-intolerant bent, maar niet wanneer je een lactose-allergie hebt! 

Vega(n)?

Skyr is een product op basis van melk, waardoor het per definitie niet geschikt is voor veganisten. 

Past het wel binnen een vegetarische leefstijl? Dat hangt er vanaf. Skyr bevat namelijk stremsel en stremsel wordt traditioneel verkregen uit de maag van een kalf. Er bestaan echter ook vegetarische stremsels.

Wil je zeker weten of de Skyr in jouw supermarkt vegetarisch is, lees dan goed de verpakking en let op de keurmerken.

6. Toepassingen

Fabrikanten van Skyr prijzen hun product aan als ideaal ontbijt: IJslanders houden het na het ontbijt wel vol tot de lunch. Hun geheim? Skyr!

Of als perfect tussendoortje: Met een ruim assortiment aan smaken is het een populair tussendoortje voor zowel kinderen als volwassenen. 

Een schaaltje Skyr als nagerecht kan ook. Je kunt daar bijvoorbeeld stukjes fruit, een handje noten of zaden, of wat stukjes pure chocolade (>85% cacao) aan toevoegen. 

Daarnaast kun je het gebruiken: 

• Als basis voor een zelfgemaakte yoghurtdip -of saus
• Als vervanger van crème fraîche
• Om je zelfgemaakte soep een romige twist te geven

Houd je van een wat stevigere smoothie? Voeg dan ook eens een aantal eetlepels Skyr toe aan je favoriete smoothie-recept.

7. Conclusie

→ Skyr heeft veel dezelfde eigenschappen als yoghurt en kwark
→ Het is net als yoghurt en kwark laag in koolhydraten
→ Het is eveneens rijk aan vitamines en mineralen
→ Skyr bevat wel meer eiwit dan yoghurt en kwark
→ En het bevat van nature geen vet

Status aparte? Dat gaat wellicht wat ver. Maar: Skyr past uitstekend binnen een gezond, koolhydraatarm voedingspatroon en is een prima alternatief voor yoghurt en kwark. Zeker wanneer je op zoek bent naar een product met wat meer eiwit. 

We zijn benieuwd naar jouw ervaringen met Skyr. Ken je een recept voor gezonde Skyramisu? Of heb je nog vragen? Laat het ons weten!